Složeni odnos između ljubavi i zdravlja mozga
Pregled pet naučnoistraživačkih studija otkriva zanimljivu vezu između bračnog statusa i šanse za razvoj demencije , uključujući Alchajmerovu bolest , blago kognitivno oštećenje i druge vrste demencije . Studije, objavljene između 2006. i 2016. godine, utvrdile su da su pojedinci koji su bili oženjeni imali manju šansu za razvoj demencije.
Alzheimerovu, demenciju i brak
1) Objavljeno 2016. godine, ova studija je pregledala zdravstvene informacije više od dva miliona osoba u dobi od 50 do 74 godina u Švedskoj u periodu od deset godina.
- I muškarci i žene koje nisu bile oženjene (koje uključuju razvedene, odvojene i udovice) imale su veći rizik od razvoja demencije nego onih koji su bili u braku.
- Bračni status je pokazan u ovoj studiji kao faktor rizika kako za razvoj demencije rane pojave (prisutnih pre 65 godina) i kasne (ili tipične) demencije.
2) Druga studija, objavljena u 2015. godini, obuhvatila je preko 10.000 muškaraca i žena na Tajvanu. Intervjui i kognitivne procjene održane su tokom dvije godine.
- Istraživači su zaključili da su oni koji su bili udovac imali 1,4 puta veći rizik od demencije nego što su učesnici koji su bili oženjeni.
3) U ovu studiju je uključeno oko 2500 kineskih muškaraca i žena starijih od 55 godina koje su objavljene 2014. godine.
- Biti stariji muškarac koji je bio udovica ili pojedinačno bio je u korelaciji sa 2,5 puta veći rizik od razvoja kognitivnog oštećenja u odnosu na one koji su bili oženjeni.
- Za razliku od drugih studija, ovo istraživanje nije našlo značajnu korelaciju između statusa odnosa žena i kognitivnog funkcionisanja.
4) Četvrta studija objavljena je 2009. godine i upoređivala je bračni status u srednjem životu sa kognitivnim funkcioniranjem kasnije u životu. Skoro 1500 ljudi u Finskoj je bilo 21 godine.
- Najmanji rizik za bilo kakvu vrstu demencije je bio onaj koji je živeo sa partnerom u srednjem životu, dok nije imao partnera u srednjem zivotu vezan za dvostruko veći rizik od demencije u kasnijem životu.
- Jedna vrlo rizična grupa koja je identifikovana u ovoj studiji su bili oni koji su bili udavani u srednjem životu i još uvijek udavili u kasnom životu. Ova grupa je imala gotovo osam puta veću vjerovatnoću da se dijagnostikuje sa Alchajmerovom bolestom od onih koji su se venčali u srednjem životu i još uvijek su se venčali u kasnom životu.
- Sveukupno gledano, najveći rizik u ovoj studiji bio je za one koji su bili pozitivni za gen ApoE 4 (gen koji nosi veći rizik od razvoja Alchajmerove bolesti), bili su pojedinačni ili su se razvodili u srednjem životu i ostali su jedno ili razvedeni u kasnom životu .
- Zanimljivo je da su pojedinačni u srednjem i kasnom životu imali manji rizik od demencije nego što je bio udovac.
5) Preko 1000 muškaraca u Finskoj, Italiji i Holandiji učestvovalo je u ovoj studiji objavljenoj u 2006. godini koja je trajala deset godina.
- Istraživači su otkrili da su muškarci koji su bili oženjeni imali najviše ocene o kognitivnom funkcionisanju na početku vremenskog perioda u studiji, a neudate osobe imale su najniže rezultate.
- Ova studija uključivala je kategoriju muškaraca koji su živeli sa drugima (kao što su djeca ili drugi članovi porodice), a utvrdio je da su i vjenčani muškarci i muškarci koji su živjeli sa drugima imali najmanji kognitivni pad u desetogodišnjem periodu.
- Muškarci koji su živjeli sami na početku i na kraju studije imao su 3,5 puta veći kognitivni pad u odnosu na muškarce koji su bili oženjeni kako na početku tako i na završetku studije.
Faktori koji su uzrokovali ove rezultate
Prvo, važno je zapamtiti da ovi rezultati pokazuju korelaciju, što znači da su oni koji su bili oženjeni ili žive s nekim manjom verovatnoćom da razvijaju demenciju, a ne da su braća nužno izazivali ljude da budu manje ugroženi.
Neki od istraživača studija su predložili teorije o tome zašto je rizik za demenciju smanjen kod oženjenih ili kohabitnih osoba. Mogućnosti uključuju:
Društvena interakcija : Društvena interakcija sa drugima povezana je sa manjim rizikom od demencije. Kao i kod vjenčanja, socijalizacija nije dokazana da izaziva smanjen rizik od demencije, ali je moguće da interakcija stimuliše mozak i na taj način pruža određenu zaštitu od demencije.
Kognitivna rezerva : Biti u odnosima može podsticati redovnu komunikaciju, od kojih neke mogu stimulirati intelektualnu misao. Ovo je, s druge strane, u korelaciji sa razvojem kognitivne rezerve, zaštitnog efekta gdje je mozak u stanju da kompenzira moguće smanjenje funkcionisanja.
Depresija : Depresija je faktor rizika za demenciju. Jedna od gore navedenih studija pokazala je da su osobe koje su bile udovice bile u većem riziku od depresije, vjerovatno zbog gubitka svog partnera. Vjenčanje je vezano za manji rizik od depresije, što zauzvrat može smanjiti rizik od razvoja demencije.
Stres : Uzimanje hroničnog stresa takođe je u korelaciji sa većim rizikom od demencije. Istraživači su u jednoj od studija utvrdili da sposobnost podele izazova i radosti života sa partnerom može smanjiti stres i smanjiti rizik od demencije.
Fizička aktivnost : Iako postoji mnogo aktivnih ljudi koji žive sami, prema rezultatima jedne od ovih studija, bračne osobe su bile najsposobnije aktivne. Fizička aktivnost je više puta povezana sa manjim rizikom od demencije.
Uzajamna odgovornost za zdravlje: U bliskim odnosima kao što je brak, takođe je moguće da postoji više odgovornosti jedni drugima kako bi se održalo dobro fizičko zdravlje i tretman medicinskih problema. Ovo ne pretpostavlja da oni koji nisu u vezi ignorišu svoje fizičko i zdravstveno stanje; već povećava mogućnost da živi u istoj kući kao i neko drugi, možda će manje vjerovatno da su glavne zdravstvene problemi skrivene i skrivene. Fizičko zdravlje - posebno uslovi kao što su kardiovaskularne bolesti i dijabetes - su u korelaciji sa rizikom od demencije.
Reč od
Iako ovo istraživanje može biti fascinantno, bračna pitanja i problemi vezani za odnose su ponekad van naše kontrole. Međutim, većina mogućih faktora koji mogu doprinijeti korelaciji između rizika od demencije i bračnog statusa su izbori koje možemo slobodno napraviti. Najbolje je da se fokusirate na strategije koje su u više navrata bile vezane za smanjeni rizik od demencije, kao što su fizička vežba , ishrana , društvena interakcija i mentalna aktivnost.
> Izvori:
> British Medical Journal. 2. jul 2009. Udruživanje između bračnog statusa u srednjem životu i kognitivne funkcije u kasnijom životu: studija kohortacije zasnovana na populaciji. http://www.bmj.com/content/339/bmj.b2462
> British Medical Journal. 4. januar 2016. Bračni status i rizik od demencije: studijska prospektivna studija iz Švedske. http://bmjopen.bmj.com/content/6/1/e008565.full
> Demencija i geriatrični kognitivni poremećaji. 2014. Bračni status i kognitivno oštećenje kod starijih odraslih kineskih stanovnika u zajednici: uloga pola i društvenog angažmana. https://www.karger.com/Article/FullText/358584
> Časopisi Gerontologije. 2006. Bračni status i životna situacija tokom petogodišnjeg perioda su povezani sa kasnijim desetogodišnjim kognitivnim padom kod starijih muškaraca: Studija FINE. https://academic.oup.com/psychsocgerontology/article/61/4/P213/603665
> PLOS ONE. 28. septembar 2015. Bračni status, stil života i demencija: nacionalno istraživanje na Tajvanu http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0139154